Girişimciliğin üstündeki telif riski

Girişimcilik, ürün, servis, müşteri, ortaklar, ekip, pazar, aile, devlet, vergi gibi birçok sarmalın içinde her geçen gün sıkışmakta ve artan zorluklarla mücadele etmek için gereken efor, girişimin büyümesine yeterli enerji ve kaynağı ayırmanın önüne geçmektedir.

Girişimciler hem ürün ve servislerini geliştirir, pazarlar ve tüm süreçleri yönetirken hem de karşılaştığı anlık sorunlara çözüm üreterek yoluna devam edebilmelidir. Tabi anlık sorunları çözmek kadar, ileride karşılaşabilecek sorunları öngörerek önceden çözmek veya önceden çözemesek de tedbirli ve hazırlıklı olmak da girişimimize yapabileceğimiz en mantıklı yatırımlardan birisi olacaktır.

Bugün, sizlerle, son dönemde özellikle karikatürler üzerinden başlayan ve stok fotoğraflara uzanan telif hakkı riskleri ve bu konuda alabileceğimiz tedbirler üzerine konuşmak istiyorum.

Öncelikle son dönemde, birkaç karikatüristin tüm karikatürleri üzerinden geçmişe dönük tüm dijital kullanımlar tespit edilerek ki bunun sayısı 2.000 den fazla websitesi diyebiliriz her bir websitesinden, sosyo ekonomik durumu da göz önünde bulundurularak 5 ila 30 bin TL arasında bir ücretle telif hakkı davası açılmaktadır.

Karikatüristlerin popülerliğini, karikatürlerinin paylaşılmasına borçlu olduğu ve bu sayede kurumsal anlaşmalar ve ücretli yayınlarla gelir modeli oluşturduğu gerçeğini hiçe sayarak adeta bir sanatçının beni sizler var ettiniz cümlesini yönelttiği herkese dava açtığı bir duruma geldik.

Elbetteki telife konu olan her emeğin sonuna kadar hakkı korunmalı, mücadelesi verilmeli ve teliften sağlanan menfaatten pay temin edilmelidir. Ancak paylaşım sayısı ile varlığını sağlayan karikatüristlerin ya kendi uyanışları ya da telif konusunda uzman avukatların buradaki ticari potansiyeli görerek uyandırmaları ile bir anda binlerce davanın açıldığı bir sürece tanıklık ediyoruz.

Buradaki önemli husus, birçoğunun kişisel blog ve iyi niyetli bir kullanım olmasına rağmen dava açılarak akademisyeninden, memuruna, askerinden polisine kadar her mevkideki insanın sicilini riske atacak şekilde tamamen ticari bir yaklaşım sergilenmesiydi. Medyada çıkan birkaç haberi bastırmak için karikatüristlerin sadece ticari kazanç elde eden sitelere dava açılmaktadır cümlesi ile medyanın gazı alınıp hiçbir şey değişmeden yola devam edilmesiydi.

İyi niyetli bir yaklaşım, önce ihtar ve uyarı içermeli, uzlaşı ve çözüm aramalı, sadece ticari kullanımları hedef almalıydı.

Her ne kadar karikatürler üzerinden başlayan telif süreci büyük bir kesimi finansal, itibari ve psikolojik olarak olumsuz etkilese de bundan çok daha büyüğü stok fotoğraflar ile yayındaki tüm websitelerine etki edebilecek ölçüde olacaktır.

Bireysel etkileri bile oldukça sancılı olan telif konuları, girişimciliğin belini büken bir etkiye sahip olacaktır. Dolayısıyla telifsiz fotoğrafların kullanılması, stok fotoğrafların satın alınarak kullanılması ve özgün tasarımlar yapılarak çözümler sunulması gibi farklı çözümlerle tüm bu risklerden kaçınmak gerekecektir

Bu alandaki yasal boşluklar, telif sahibi olunmasa dahi yerli ve global çeşitli firmaların telif hakkı talebiyle size ulaşarak uzlaşı için bile ciddi ücretler talep etmesine fırsat vermektedir.

Hem Webtures hem de kişisel paylaşımlarım için profesyonel karikatüristlerle defalarca çalışmış hatta bu vesileyle Mahmut SEO karakterini bile çıkarmış birisi olarak :) bu süreçteki en çok üzüldüğüm nokta, bir iki tane karikatüristin bu yaklaşımı maalesef tüm karikatüristlerin prestijlerini, işlerini, iletişimlerini, samimiyetlerini baltalamaktadır. Yani bu kişiler fanlarına, takipçilerine, sevenlerine yanlış yaptığı kadar sektördeki diğer tüm karikatüristlere de yapmaktadır. İnsanlar artık bırakın karikatür paylaşmayı, beğenmeye çekinir oldular. Bırakın beğenmeyi okumuyorlar bile artık. Okurken telife takılacağını, para ödemek zorunda kalacağını hissediyor insan.

Elbetteki sayının büyüklüğü ve açılan psikolojik, finansal yaranın büyüklüğü dikkate alınacak olursa yasal düzenlemelerle toplum üzerinde bir baskıya neden olan bu haksız gücün adil bir telif hakkı sürecine evirilmesi gerekmektedir. Bu gerçekleştiğinde geçmişe dönük haksız kazanımlar için bir rücu hakkı da doğurabilecektir. Ancak süreçten tüm taraflar etkilenecektir. Önemli olan sanatın ve sanatçının değerini, sanata ve sanatçıya duyulan sevgiyi öldürmeden koruyabilmektir.

Bir sonraki konuda yapay zeka ile telif konusuna SEO Hocası, Webtures ve Girişimci Kafası ile nasıl çözüm bulduğumuzu anlatacağım.